بررسی تنوع ریختی درون گونه ای ماهی سبزوگ (Cyprinion watsoni Day, 1872) در حوضه های آبریز جنوب و جنوب شرق ایران بر اساس ریخت سنجی هندسی

این تحقیق با هدف بررسی تنوع ریختی درون گونه ای ماهی سبزوگ (Cyprinion watsoni) بر اساس روش ریخت سنجی هندسی در جنوب و جنوب شرق ایران به منظور درک برخی قابلیت های سازش پذیری ریختی این ماهی نسبت به عوامل محیطی انجام شد. طی عملیات نمونه برداری در تابستان 1391، تعداد 9 جمعیت شامل 270 قطعه ماهی سبزوگ از چهار حوضه آبریز جنوب و جنوب شرق ایران توسط الکتروشوکر صید و بلافاصله پس از بیهوشی در عصاره پودر گل میخک یک گرم در لیتر، در فرمالین 4 درصد تثبیت و به آزمایشگاه منتقل شدند. از نیم رخ چپ تمامی نمونه ها تصاویر دیجیتال تهیه شد. تعداد 15 لندمارک هم ساخت بر روی تصاویر تعریف و با استفاده از نرم افزار tpsDig2 رقومی سازی شدند. داده های شکل بدن با استفاده از روش های تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA)، تغییرات شکلی متعارف (CVA) و تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis) مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت های شکل بدن بین ماهی های تمامی ایستگاه های مورد مطالعه معنی دار بود (P<0/01). براساس نتایج جمعیت ماهیان، رود بستک از نظر شکل بدن از سایر جمعیت ها متمایز بودند. نمونه های قنات سرزه، ایلود، جگین و سرباز دارای ارتفاع بدن بیشتری بودند، جمعیت های رودخانه های ایلود، کش، ماشکیل، هلیل رود و جگین نسبت به سایر جمعیت ها دارای طول سر بیشتری بوده و نمونه های رودخانه های ایلود، هلیل رود و جگین نسبت به بقیه ارتفاع سر بیشتری داشتند. اما صفاتی که جمعیت رودخانه بستک را از سایرین متمایز کرد، داشتن کمترین ارتفاع بدن، طول سر بیشتر، موقعیت دهان بالاتر و ساقه دمی کوتاه تر بود. نتایج این مطالعه جنبه هایی از پاسخ های ریختی ماهی سبزوگ به فشارهای گزینش گر محیطی را آشکار ساخت که می تواند در مطالعات تبارشناسی و سیستماتیک این جنس بسیار مفید باشد.